بروزرسانی در تاریخ 1402/05/28

اکولایزر:چه قدر؟ کجا؟ و چه زمان؟

سوالی که اغلب از یک طراح صدا پرسیده می شود این است که اگر ساز خاصی را در یک بسامد مورد نظر چندین دسی بل اکولایز کنیم ، صدای حاصل چگونه خواهد بود ؟

این سوال نشان می دهد که چندین روش برای پیش بینی نتیجه اکولایزاسیون وجود دارد. برای مثال در مورد یک گیتار ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شود که نوع آن چیست ؟ آکوستیکی است یا الکتریکی؟ سیم های آن فولادی یا پلاستیکی ، کهنه یا نو هستند ؟ با مضراب فلزی نواخته می شود یا مضراب پلاستیکی یا انگشتان؟نوازنده گیتار آرام و ملایم می نوازد یا به شدت ؟آیا صداهای سایشی (Signal Processing ) وجود دارند؟ آیا برای گیتار میکروفن گذاری شده است ،اگر شده با چه نوع میکروفنی ؟ وضعیت آکوستیکی استودیو چگونه است ؟ چه نوع تصنیف یا شعری اجرا می شود ؟ موقعیت مکانی گیتار در میکس کجاست ؟ با این همه ، این عوامل موثر ، سلیقه شخصی را که متغیر ترین عامل است ، در بر نمی گیرند .

بهترین روش انجام اکولایزاسیون آن است که:

1) محدوده های بسامدی سازها را بشناسید

2) سهم هر اکتاو از طیف بسامد شنیداری را در کل صدا بدانید

3) صدای مورد نظر را در کل مجموعه بشنوید

4)قبل از شروع میکس ، یک ایده خوب و طرح کلی از نتیجه ای که می خواهید بدست آورید در نظر داشته باشید .

موارد زیر را به خاطر بسپارید :

اکولایزر کردن ، ساختار هماهنگ های صدا را تغییر خواهد داد .

هرگونه استفاده از اکولایزاسیون بر فاز تاثیر خواهد گذاشت که این ، خود می تواند منجر به واپیچش فاز و تغییر موقعیت نسبی سازها در یک میکس استودیو یا میکس چند کاناله شود.

افراد بسیار کمی حتی در شرایط ایده آل ، می توانند تغییر 1db یا کمتر ار بشنوند و بیشتر مردم تغییر 2 یا 3db را هم تشخیص نمی دهند .

استفاده از اکولایزر در صوت‌گذاری و ضبط صدا

در دنیای پرفراز و نشیب صوتی، استفاده از اکولایزر به عنوان یک ابزار قدرتمند و حیاتی در فرآیندهای صوت‌گذاری و ضبط صدا بسیار اهمیت دارد. اکولایزر، یک ابزار پرکاربرد در تنظیم تراز فرکانس‌های مختلف صدا، از جمله بسیاری از اجزای مهم در تولید صدا و تضمین کیفیت بالای آن محسوب می‌شود. با تنظیم درست اکولایزر، می‌توان تنظیمات مختلفی را اعمال کرده و از تناسب فرکانس‌ها در قالب صدا اطمینان حاصل کرد.

استفاده صحیح از اکولایزر در فرآیند صوت‌گذاری می‌تواند تاثیر چشمگیری بر کیفیت نهایی صدا داشته باشد. با تنظیم مناسب تراز فرکانس‌ها، اکولایزر اجازه می‌دهد تا نواحی مورد نظر صدا، مانند بیس، میان‌فرکانس‌ها و تریبل، به دقت تنظیم شده و از تاخیرهای ناخواسته در انتقال صدا جلوگیری کند. این ابزار به صورت موثری به مهندسان صدا و تولیدکنندگان محتوا کمک می‌کند تا صدایی که به گوش مخاطبان می‌رسد، با کیفیتی فراتر از انتظارات تولید شود.

حالا، اگر به دنبال تجربه بهتری در انجام عملیات صوت‌گذاری و ضبط صدا هستید، بهترین منبع برای تأمین تجهیزات صوتی و اکسسوری‌های مرتبط، فروشگاه صدابرداران است. با مجموعه‌ای گسترده از تجهیزات صوتی با کیفیت و متنوع، فروشگاه صدابرداران آماده‌ست تا به شما کمک کند تا در پروژه‌های صوتی خود به بهترین شکل ممکن عمل کنید. از اسپیکرها و میکروفون‌ها تا هدفون‌ها و اکولایزرها، همه چیز در اینجا موجود است تا به شما کمک کند تا صدایی واضح و قدرتمند را ایجاد کنید و تجربه‌ای به یادماندنی برای مخاطبان خود فراهم آورید.

اکولایز

در اکولایز کردن ، باید از تقویت وتضعیف های زیاد اجتناب کرد .

از اکولایز کردن نباید به عنوان جایگزینی برای انتخاب بهتر میکروفن و جایگذاری آن استفاده کرد .

فقط تعداد خاصی از تراک ها را می توان در یک محدوده بسامدی افزایش یا کاهش داد .برای مثال ، ممکن است شما روی یک کانال ، صدای طبل کوچکی را در بسامد 5000 هرتز ،4db افزایش دهید تا برشته تر و زنده تر شود . سپس در کانالی دیگر ،برای اینکه صدای یک سنج را پر حجم تر و رساتر کنید ،بسامد 5000 هرتز را 2db افزایش می دهید و در کانال سوم ،برای وضوح بیشتر صدای خواننده ، بسامد 5000 هرتز را 3db  بالا می برید . اگر شما هر کانال را به طور جداگانه در نظر بگیرید ، در 5000 هرتز افزایش کمی رخ داده است .اما تقویت مضاعف همان بسامد در تراک های دیگر مخلوط کلی صدا را نامتوازن خواهد ساخت .

اکولایز کردن ،اغلب شامل تقویت کردن بسامدها نیز می شود و این یعنی بیشتر شدن نویز در زمره مشکلات دیگر .بنابراین ، مراقب افزایش بعضی از بسامدهای ناخوشایند در محدوده میانی و انتهای بالا (مخصوصا در صدای دیجیتال ) باشید .

به علت اینکه اغلب ، تقویت بسامدهای یک تراک ، مستلزم تضعیف بسامدهای یک جای دیگر است ، ابتدا ، اکولایز کاهشی را در نظر بگیرید . برای مثال ،اگر صدایی بیش از حد شفاف باشد ،به جای اینکه سعی کنید با تقویت بسامدهای پایین تر خاصی آنرا ملایم تر کنید ، بعضی از بسامدهای بالاتر را که عامل شفافیت اضافی و تیزی هستند، کم کنید .

بسامدهای بالا و پایین محدوده هر ساز را باید به منظور کاهش صداهای ناخواسته و بهتر شدن وضوح صدا فیلتر کرد . دقت کنید ، بسامدهایی را که برای شیوش طبیعی یک ساز ضروری هستند ، حذف نکنید .

برای دستیابی به یک ترکیب صوتی رضایت بخش ، ممکن است مجبور شویم صدای تک تک المانها را به نحوی تغییر دهیم که شنیدن آنها به تنهایی ناخوشایند باشد .برای مثال ، بسامدهای بین 1000 تا 3500 هرتز بیشتر آوازها را قابل فهم می کنند. یکی از روش های واضح تر کردن صدای یک آواز و برجسته تر کردن آن نسبت به صدای سازهای همراهی کننده با حفظ حالت کلی مخلوط ، تقویت آن به اندازه چند دسی بل در محدوده 1000 تا  3500 هرتز و کاهش صداهای ضمیمه به اندازه چند دسی بل در همان محدوده می باشد . آنها باید در مجموع صدایی کاملا ً طبیعی داشته باشند ، ولی به صورت جدا از هم صدای آواز کمی خشن تر و نازک تر شده و صدای موسیقی همراهی کننده ، گرفته و بی روح خواهد بود .

اگر صدایی قوی و از هماهنگ های محدود 5000 هرتز غنی باشد ، صدا واضح و کامل خواهد بود . صدای آواز مردها ، مخصوصا ً در اپرا دارای این مشخصه صوتی است، در خواننده های زن معمولا ً اینطور نیست .

صداهایی را که در محدوده 5000 هرتز کمبود دارند ، می توان با تقویت چند دسی بل در این ناحیه بهبود بخشید . با اینکار نه تنها وضوح صداهایی مثل “ت” ، “س” ، “چ” ،”ک”

افزایش می یابد بلکه افزایش 6db در 5000 هرتز ، 3db افزایش آشکار در کل میکس ایجاد خواهد کرد . هنگام میکس صدای دیجیتال با بکارگیری این مقادیر EQ ، مراقب   “تیزی دیجیتال” ( Digital Edge)  باشید زیرا ممکن است محصول صوتی فرآیند ضبط دیجیتال ، بیش از حد تیز و شفاف شده و باعث خرابی کیفیت صدای CD می شود .

اکولایزر ۲

از اکولایز تکمیلی (مکمل Complementary Equalization ) برای کمک به وضوح سازها و پوشش آنها در حداقل محدوده بسامدی استفاده کنید . اکثر سازها ، دارای محدوده های بسامدی مشابهی هستند مثل طبل بزرگ و گیتار باس و یا کیبورد ، گیتار و صدای آواز خانم ها طبق یک فناوری فیزیکی که هیچ دو جسمی نمی توانند همزمان یک فضا را اشغال کنند ،استنباط می شود که ، صداهایی را که محدوده های فرکانسی مشترک دارند باید طوری اکولایز کرد که به جای اینکه با یکدیگر تداخل کنند ،مکمل یکدیگر باشند.

فقدان بسامدهای بالای 600 هرتز ، قابل فهم بودن صداهای ثابت را سخت می کند ، و فقدان بسامدهای زیر 600 هرتز ، نیز قابل فهم بودن و وضوح واکه ها (حروف صدادار )را مشکل می کند .

اکولایز کردن بسامدهای بین 400 تا 2000 هرتز ، مخصوصا ً در صدای دیجیتال محسوس تر از اکولایز بسامدهای بالا یا پایین تر از این محدوده با همان میزان تضعیف یا تقویت است (اصل بلندی یکسان را به خاطر بیاورید ) .

محدوده اکثر سازهای تقویت شده ، فراتر از 7500 هرتز نیست ؛ تقویت بسامدهای بالاتر از آن معمولا ً فقط باعث افزایش نویز می شود.

هر صدایی ، در یک بسامد یا باندی از بسامدهای دارای یک قله ( Peak) طبیعی است که نسبت به بسامدهای مجاور انرژی بیشتری دارد ؛ تقویت یا تضعیف آن می تواند صدا را بهتر کرده یا خراب کند . به عبارت دیگر ، این قله که به طور طبیعی در صدا وجود دارد ،می تواند یک نقطه خوشایند یا یک نقطه آزار دهنده باشد . قله ها از هماهنگ های طبیعی و فرانواها یا از چکاد (Formants ) صدا به وجود می آیند . فرمانت، باند تشدید یک جسم نوسانی است که ، تراز بسامدهای ویژه حالت پایدار آن باند را به نرمی افزایش می دهد .

برای یافتن ناحیه تشدید ، بهره اکولایزری را که شما از آن استفاده می کنید ، بالا برده و کنترل بسامد را تا جایی که صداهای آوازی به طور چشمگیری بهتر یا بدتر شوند ،روی بسامدها حرکت دهید . به محض اینکه نقطه خوشایند یا آزار دهنده را پیدا کردید؛ بهره اکولایز را به صفر برگردانید و بسامدهای مطلوب یا ناخوشایند را مطابق سلیقه تقویت کرده یا حذف کنید .

اکولایزر

معناشناسی در اکولایز کردن   

یک مسئله مهم و اساسی در اکولایز کردن این است که بدانیم صدا بعد از اکولایز شدن شبیه چه چیزی خواهد شد ؟برای مثال ، زمانی که یک تهیه کننده ،در صدای سنج ، “سوزناکی” و در صدای طبل کوچک ، “چاقی و غنا” ، در صدای ساکسیفون آلتو ، “شفافیت” و برای صدای آواز”وضوح و برجستگی ” می خواهد ، چه معنایی خواهد داد؟ در اینجا نه تنها مشکل معنا شناسی وجود دارد بلکه، شما باید تنظیمات مورد نیاز دستیابی به افکت دلخواه را نیز شناسایی و عمل کنید . لیست زیر شما را در این فرآیند کمک خواهد کرد .

تقویت بسامدهای پایین ،زیر 200 هرتز ،به قدرت یا وزن صدا می افزاید. تقویت بین 200 هرتز و 300 هرتز می تواند صدا را چوبین (Woody) یا فربه و توخالی مثل صدای بشکه(Tubby) می کند. بسامدهای پایینی که تخت (Flat) پهن شده اند، به حجم ،غنا یا صلابت صدا می افزایند .

تضعیف بسامدهای پایین صدا را نازک می کند ، به طوری که صدا تمیز ، سرد ،کم طنین ، یا ضعیف (کم جون) می شود .

تقویت بسامدهای میانی بین 500 هرتز و 7کیلو هرتز (ناحیه 5000 هرتز برای بیشتر سازها و1500 تا 2500 هرتز برای سازهای باس ) می تواند به حضور و موجودیت ،قابل فهم بودن یا وضوح صدا بیفزاید . همچنین می تواند صدا را

درهم و غیر واضح (Muddy –بوق مانند ) ، محدود ( Tinny مثل صدای تلفن ) ، تو دماغی (Hunky  -500 تا 3000 هرتز. هانکی به صداهایی شبیه صدای غاز یا بوق ماشین گفته می شود ) ، شدید و محکم (2 تا 4 کیلو هرتز) ،خشن و گوشخراش (3تا 5 کیلوهرتز)  ،  ترنگ( Twang  3کیلوهرتز : مانند صدایی که از کشیدن تار در سازهای زهی ایجاد می شود )، فلزی (3تا 5 کیلوهرتز) یا سوت مانند (صفیری Sibilant :4 تا 7 کیلوهرتز ) کند .

بسامدهای میانی تخت ، صدایی طبیعی یا صاف دارند و فاقد تاثیر با رنگ هستند.

تضعیف بسامدهای میانی ، صدا را ملایم و دلنشین (Mellow) می کند . همچنین می تواند صدای توخالی(Hollow: 500 تا 1000 هرتز ) رابه  تودماغی و گرفته (Muffle: 5کیلوهرتز ) را به  کدر و درهم تبدیل کند .

تقویت بسامدهای بالای 7 کیلوهرتز ، شفافیت (Brightness) ،خشکی (Crisp) ، تیزی (Etched) و سوزناکی درسنج ها (Sizzly) صدا را افزایش می دهد .

اگر ، بسامدهای بالا به طور یکنواخت افزایش یابند ، صدا را باز و زنده کرده و آن را برشته ، شفاف و طبیعی جلوه می دهند . همچنین می توانند جزئیات صدا را بیش از حد اشکار و نزدیک کنند .

کاهش بسامدهای بالا صدارا دلنشین و گرد کرده و آن را ملایم و خوشایند می کند . همچنین این کار می تواند ، صدا را کدر و خفه یا دور کند . در قسمت بعد مقادیر مناسب اکولایزاسیون برای چند ساز مختلف را بررسی می کنیم .

منبع :اصول و مبانی صدابرداری  نوشته استنلی آر.آلتن

گردآوری : صدابرداران 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بستن
مقایسه
صدابرداران مرجع تجهیزات آکوستیک