مشخصه های جهتی

یک اصل اساسی در تکنیک میکروفن ها این است که منبع صوتی باید on_micباشد (یعنی در فاصله بهینه از میکروفن ها، ومستقیما ً در الگوی دریافت آن قرار گیرد) الگوی دریافت به جهت یا جهت هایی اشاره می کند که میکروفن صدا را از آن جهت ها ” می شنود” . بسته به هر نوع طراحی میکروفن می تواند از یک یا چندین جهت به صدا حساس باشد . 1) از همه طرف – تمام جهتی (Omnidirectional )  2) از جلو و پشت آن – دوجهتی (Bi-directional ) 3) فقط از جلو –تک جهتی (Unidirectional)  شکل نهم را ببینید

تمام جهتی

دو جهتی

تک جهتی

میکروفن های تمام جهتی ،غیر جهتی (Nondirectional)نیز نامیده می شوند وبه میکروفن های تک جهتی ، جهتی (Directional ) نیز می گویند.

کاردیویید نامی است که هنوز هم عموما ً برای میکروفن های تک جهتی بکار می رود ، به دلیل اینکه الگوی دریافت آن به شکل قلب است . سه الگوی تک جهتی مورد استفاده در ضبط موسیقی عبارتند از : کاردویید ،سوپر کاردیویید ،و هایپر کاردیویید (شکل دهم را ببینید)

در این مقاله جهت بندی های اصلی میکروفن ها را نشان می دهیم .الگوی دقیق از میکروفنی به میکروفن دیگر تغییر می کند .برای داشتن درک بهتری  از الگوی دریافت میکروفن ها ، باید نمودار پاسخ قطبی آن را مطالعه کرد .

                                             b

a

توضیح شکل : a الگوی دریافتی سوپر کاردیویید وb هایپر کاردویید است.

 تک جهتی بودن یک میکروفن ، با حذف صداهایی که ازجهات نا خواسته می آیند از طریق سوراخ هایی در کناره ها و یا پشت میکروفن میسر می شود . ( به همین دلیل ، شما نباید این سوراخها را با دست یا نوار بپوشانید )

میکروفن های جهتی به دو صورت تک ورودی یا single –D TM (که سوراخ هایی در کپسول خود دارند ) و چند ورودی یا variable – D TM (که سوراخ هایی در کپسول و در امتداد بدنه خود دارند )موجود هستند .

توضیح : میکروفنی با سوراخهای تک ورودی (single –entry )

(توجه داشته باشید که این شکل و شکل زیر موقعیت سوراخ ها را در این میکروفن ها نشان می دهند . سوراخ های واقعی به وسیله محفظه مشبک میکروفن مستور می شوند)

در یک میکروفن جهتی تک ورودی ، سوراخ های ورودی عقب تمام بسامد ها را کنترل می کنند (شکل بالا را ببینید) در میکروفن جهتی چند ورودی ، که دارای چندین سوراخ مجزا ست ، هر یک به باند بسامدی خاصی اختصاص دارند (شکل زیر را ببینید)

توضیح:میکروفنی با سوراخ های چند ورودی ( multiple-entry)

سوراخ های نزدیکتر به دیافراگم بسامد های بالاتر را پردازش می کنند. سوراخ های دور از دیافراگم ، بسامد های پایین تر را پردازش می کنند . سوراخ ها اثر مجاورت( Proximity effect) یک میکروفن را نیز تحت تاثیر قرار می دهند( که بعدا ً بررسی خواهیم کرد )

نمودار پاسخ قطبی : حساسیت جهتی میکروفن ها ، یا الگوی پاسخ قطبی آن را می توان روی یک نمودار نمایش داد( شکل زیر را ببینید ) این نمودار ، شامل یک دایره مرکزی است که معمولا ً ، برای مشخص نمودن جهت ها ، به قسمت های 30 درجه ای تقسیم می شود . اعداد روی دایره های داخلی یا خارجی ، ترازهای صدا را نشان می دهند ، فاصله بین هر دو دایره معمولا ً 5db  است.

الگوی تمام جهتی ، نشان دهنده این است که صدا تقریبا ً از تمام جهات به طور یکنواخت دریافت می شود (شکل چهاردهم را ببینید) الگوی قطبی دو جهتی ، حداکثر حساسیت را به صداهایی نشان می دهد که از جلو و پشت یعنی از صفر و 180 درجه می آیند (شکل پانزدهم را ببینید ) هرچه به سمت کناره ها نزدیک  شویم ، از حساسیت کاسته می شود ، در این مدل ، سطح صداهایی که تقریبا ً در 230 ، 130 ، 50، و 310 درجه به میکروفن می رسند ، 10 db  کم می شوند ، و در 90 و 270 درجه ؛ پاسخ میکروفن به حداقل خود می رسد .

شکل 14

نمودار قطبی تمام جهتی

شکل 15

نمودار قطبی دو جهتی

در واقع الگوی قطبی کاردیویید ، با حداکثر حذف صدا در 180 درجه ، فقط از یک جهت پاسخ می دهد (شکل 16 را ببینید ) الگوی دریافت  کاردیویید زاویه باز به اندازه کاردیویید ، جهتی نیست (شکل 17) .الگوی قطبی سوپرکاردیویید و هایپر کاردیویید ، با بیشترین پاسخ در قسمت جلو و حداکثر حذف صدا از کناره ها و عقب ، جهتی تر هستند .( شکلهای 18 و 19 را ببینید ) اغلب ، درباره تفاوت بین سوپر کاردیویید و هایپر کاردیویید ، ابهاماتی به وجود می آید و این ممکن است ناشی از تشابه نمودار پاسخ قطبی آنها باشد ( که صدا را تقریبا ً از جهات یکسانی دریافت و حذف می کنند ) در واقع ، میکروفن سوپر کاردیویید صدای کناره ها را به خوبی حذف می کند و در حذف صداهای پشت نسبتا ً خوب عمل می کند اما میکروفن هایپر کاردویید بسیار جهتی تربوده، صدا را در کناره ها بیشتر حذف می کند  و در حذف صداهای پشت ضعیف تر است .

شکل 16

نمودار قطبی کاردیویید یا تک جهتی

شکل 17

نمودار قطبی کاردیویید با زاویه باز

شکل 18

نمودار قطبی سوپر کاردیویید

شکل 19

نمودار قطبی هایپر کاردویید

الگوهای قطبی دیگری هم در دسترس هستند که بسیار جهتی تر از هایپر کاردیویید می باشند و برای دریافت صدای یک نقطه مشخص از فاصله دور به کار می روند ، از این گونه می توان میکروفن فوق کاردیویید شوتگان (Ultracardioid shotgun mic) و سیستم میکروفن پارابولیک ( Parabolic microphone system) را نام برد . اما به طور کلی ، پاسخ بسامد موثر این میکروفن ها برای ضبط موسیقی به اندازه کافی وسیع نیست .

نمودارهای قطبی نشان داده شده در اینجا ، ایده آل هستند اما در حقیقت ، حساسیت یک میکروفن جهتی با بسامد تغییر می کند ( هرچه بسامد بالاتر باشد ، میکروفن جهتی تر می شود )  حتی بعضی از میکروفن های تمام جهتی در صورتی که تحت زاویه ای نسبت به منبع صدا  قرار گیرند ، تمایلی به دریافت بسامد های بالاتری که از کناره ها و پشت می آیند ، ندارند. بدین ترتیب، در این بسامد ها الگوی غیر جهتی را نسبتا ً جهتی می کنند .

توضیح : الگوی قطبی فوق نشان دهنده تفاوت جهتی بودن در بسامدهای معین  است . توجه کنید که هرچه بسامد پایین تر باشد ، جهتی بودن دریافت کمتر می شود .

الگوی دریافت ، برد میکروفن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد (برد ، حداکثر فاصله ای است که یک منبع صدا می تواند نسبت به میکروفن داشته باشد ، طوری که از محدوده موثر (on-mic ) آن خارج نشود)

توضیح : تفاوت در فواصل کاربردی نسبی بین میکروفن های تمام جهتی ، کاردویید ، سوپر کاردویید و هایپر کاردویید

شکل 22

توضیح : یک میکروفن چند جهتی با پنج الگوی دریافت : تمام جهتی ،کاردویید زاویه باز ، کاردویید ، هایپر کاردویید ، دو جهتی .این میکروفن ، همچنین دارای یک سلکتور سه حالتی برای حذف بسامدهای بم ، یکنواخت (بدون تغییر ) 200 هرتز 500 هرتز  ویک پد تضعیف کننده با سه حالت انتخابی (0 و 10- db و 20- db) برای کاهش سطح صدا است .

میکروفن های چند جهتی (Multidirectional or Polydirectional)

میکروفن های یک جهتی ،فقط یک دیافراگم (یا نوار ) ثابت دارند . در حالی که ، میکروفن چند جهتی با بکارگیری دو دیافراگم و یک سوییچ برای انتخاب یا تناسب بین آنها دو یا چند الگوی دریافت را تامین می کند .(شکل بیست و دوم را ببینید)

میکروفن های سیستم ( System microphone)

نوع دیگر میکروفن چند جهتی ، میکروفن سیستم است . در این میکروفن ها از سرها یا کپسول های قابل تعویضی استفاده می شود که هرکدام  الگوی دریافت خاصی دارند ومی توان آنها را روی یک پایه مشترک قرار داد .(شکل بیست و سوم را ببینید) میکروفن های سیستم ، خازنی هستند و به همین دلیل در پایه آنها منبع تغذیه و پیش تقویت کننده قرار دارد و کپسول میکروفن به آسانی روی پایه (بدنه) پیچ می شود. هرکدام از کپسول های جهتی ، تمام جهتی و دو جهتی ، کاردویید ، سوپر کاردیویید و هایپر کاردویید را می توان روی پایه نصب کرد .

شکل 23

یک نوع میکروفن سیستم

شکل 24

 میکروفن لاوالیر(Lavalier ) به هنگام استفاده از این میکروفن در استودیوی ضبط معمولا آن را روی آلات موسیقی نصب می کنند.

میکروفن هایی با کاربرد های خاص

بعضی از میکروفن ها برای رفع نیاز های خاصی توسعه یافته اند . معروف ترین انواع این میکروفن ها که در ضبط استودیویی بکار می روند ، عبارتند از : میکروفن های استریو فونویک ، M-S ، میدانی ( sound field) و مرزی (boundary) (هریک را به طور جداگانه بررسی خواهیم کرد )

میکروفن های تماسی که میکروفن های دریافت آکوستیکی نیز نامیده می شوند.

میکروفن استریو با دو کپسول جداکانه

کپسول بالایی این مدل می تواند تا 360 درجه با واحد افزایش 10 درجه ای بچرخد . سلکتور الگوهای دریافت را که روی بدنه میکروفن قرار دارد ، می توان به منظور کنترل وضع قرار گیری کپسول ها از راه دور روی حالت R  تنظیم کرد.

میکروفن های استریو فونیک

میکروفن های استریوفونیک (استریو) در واقع کپسول هایی با سیستمهای الکترونیکی جداگانه هستند ، که در یک محفظه قرار گرفته اند.

میکروفن های استریو ،دارای دو المان مجزا هستند .المان پایینی ، ثابت است و المان بالایی بسته به نوع میکروفن می تواند 180 تا 360 درجه دوران داشته باشد تا امکان دستیابی به الگوهای مختلف دریافت استریویی را فراهم کند .

گردآوری: صدابرداران

منبع: http://www.soundonsound.com/