قسمت نهم
بیت ریت(عمق بیت):
برای درک این مقوله باید ابتدا بیت را درست بشناسیم. در کدنویسی باینری دیجیتال، بیت کوچکترین واحد کد باینری است. یا ارزش صفر را دارد و یا یک.
هرچه تعداد بیت های استفاده شده در یک کد بیشتر باشد میتوان ترکیبات بیشتری را با آن کد به دست آورد. برای مثال در این جدول ترکیبات یک کد با 4 بیت را می بینید که 16 نتیجه را داراست:
در هنگام کار یک سیستم دیجیتال (مثلا مبدل دیجیتال در استودیوی موسیقی) هر کدام از این 16 نتیجه معنی متفاوت ومشخص به خودش را دارد.
با افزایش تعداد بیت ها، نتیجه ها(معناها)ی احتمالی افزایشی تصاعدی خواهد داشت:
4 بیت = 16 نتیجه احتمالی
8 بیت = 256 نتیجه احتمالی
16 بیت = 16536 نتیجه احتمالی
24 بیت = 16777215نتیجه احتمالی
با دانستن مفهموم بیت ریت در صوت دیجیتال متوجه می شویم که هر نتیجه احتمالی یک آمپلیتود مشخص از موج صوتی را معنا می دهد.
هرچه بیت ریت بالاتر باشد حجم و امکان افزایش و کاهش میزان صوت بالاتر می رود و محدوده دینامیکی دراختیار کاربر در هنگام ضبط بزرگتر می گردد. یک نکته طلایی که می توانید به خاطر بسپارید این است:
هر یک بیت که بیت ریت بالا برود محدوده دینامیکی 6 دسی بل افزایش می یابد.
مثال :
- 4 Bits = 24 dB
- 8 Bits = 48 dB
- 16 Bits = 96 dB
- 24 Bits = 144 dB
و در نتیجه بیت ریت بالاتر نویز کمتری خواهد داشت چراکه با افزایش حجم داده ها سیگنال مفید (در ماگزیمم بلندی موج صوت) می تواند در حدی بالاتراز نویز(در مینیمم نرمی موج صوت) ثبت گردد.
خطای مقداری:
اینکه با 24 بیت می توانید نزدیک به 17 میلیون داده (نتیجه احتمالی) به دست بیاورید خیلی قابل توجه است اما باز هم در مقایسه با حجم داده های سیگنال آنالوگ پایین تر است. پس در هر نمونه ی برداشته شده، معنای واقعی جایی بین دو نمونه ممکن پنهان می ماند. راه حلی که مبدل از آن استفاده می کند این است که نتیجه را رند کرده به نزدیک ترین نتیجه ممکن کوانتیزه می کند. حاصل کار اعوجاجی دارد که به خطای مقداری (quantization error) معروف است. این خطا در دو مرحله از پروسه ضبط به وجود می آید:
در ابتدا و در هنگام تبدیل سیگنال آنالوگ به دیجیتال (توسط مبدل)
در انتها و در هنگام مستر کردن
در هنگام مسترینگ سمپل ریت و بیت ریت قطعه نهایی موسیقی معمولا ً به اندازه فرمت دیجیتالی مورد نظر کاربر برای ذخیره کاهش می یابد (cd-mp3-… ( وقتی این اتفاق می افتد بعضی از داده ها دوباره اصلاح و مقدار دهی می شوند که این در نهایت باعث اعوجاج (دیستورشن) صداهای قطعه موسیقی می گردد. برای مواجه شدن با این مشکل یک راه حل ساده وجود دارد که معروف است به:دیتر(هیجان)
دیتر(هیجان):
وقتی یک فایل 24 بیتی را به یک فایل 16 بیتی تبدیل کنید (کاهش دهید) دیتر به طور تقریبی قسمت بزرگی از دیستورشن و کاهش کیفیت را پوشش داده و از بین می برد. دیتر این کار را با افزودن یک لول سطح پایین از نویز اتفاقی به سیگنال صوتی انجام می دهد. درک مقوله دیتر و مدل کارکردن آن در بحث صوت بسیار سخت است پس دیتر در تصویر و عکاسی را بررسی میکنیم چرا که بسیار مشابه دیتر صوتی است و درک آن بسیار راحت تر است.
برای درک بهتر به این عکس بنگرید:
همانطور که میبینید عکس رنگی به سیاه و سفید تبدیل شده و کیفیت خود را از دست داده. یک پروسه ریاضی وار تمام پیکسل ها را بررسی میکند و مشخص می کند کدام پیکسل مشکی گردد و کدام پیکسل سفید وبه این ترتیب تصویر را بازسازی کرده و کیفیت آن را افزایش می دهد. این فرآیند را دیتر می نامند(تصویر وسطی که قبل از دیتر است بی کیفیت است و سومی که دیتر شده کیفیت بهتری دارد) در دیتر صوتی هم فرآیند بسیارشبیه به همین قضیه است.
تاخیر:
نقص بزرگی که در استودیوهای دیجیتال به وجود می آید میزان تاخیر زمانی (latency) است که بر روی زنجیره سیگنال صوتی انباشته می شود. با وجود تمام محاسبات بین چند میلی ثانیه تا چند ده میلی ثانیه تاخیر در سیگنال صوتی ذخیره شده در سیستم به وجود می آید.
از 0 تا 11 میلی ثانیه تاخیر: آنقدر کم و کوتاه هست که شنونده غیر متخصص متوجه آن نشود
از 11 تا 22 میلی ثانیه تاخیر: تاثیر یک تاخیر اذیت کننده را حس می کنید که به مرور گوش را به خودش عادت می دهد.
از 22 میلی ثانیه به بالا: تاخیر باعث می شود که خواندن یا نواختن همراه با قطعه غیر ممکن شود.
چهار مرحله از زنجیره ساخت سیگنال صوتی دیجیتال هستند که به زمان تاخیر کلی می افزایند:
- A/D Conversion تبدیل آنالوگ به دیجیتال
- DAW Buffering بافر کردن نرم افزار
- Plugin Delay تاخیر پلاگین ها
- D/A Conversion تبدیل دیجیتال به آنالوگ
تبدیل دیجیتال به آنالوگ و بر عکس، کمترین تاخیرها را دارند(مجموعا ً کمتر از 5 میلی ثانیه) اما پلاگین ها(مثلVST ها) و DAW شما می توانند چندین میلی ثانیه تاخیر به وجود بیاورند. برای آنکه این تاخیر را به حداقل ممکن برسانید دو راه دارید:
1 در هنگام ضبط تمامی پلاگین های غیر ضروری را غیر فعال کنید.
2 در تنظیمات بافر DAW خود کمترین زمانی که درتوان کامپیوترتان است (بدون هنگ کردن) را به دست آورید. متوجه می شوید که زمان بافر کردن بر اساس تعداد سمپل هایتان شمرده می شود نه بر اساس میلی ثانیه. برای تبدیل حاصل به میلی ثانیه باید تعداد سمپل ها را تقسیم بر نرخ نمونه برداری (سمپل ریت) کنید تا زمان تاخیر بر اساس میلی ثانیه را دریابید. مثلا ً 1024 سمپل تقسیم بر نرخ نمونه برداری 44.1 ، 23 میلی ثانیه تاخیر را نشان می دهد. اگر حوصله حساب و کتاب کردن را ندارید راه ساده تر برای نرخ نمونه برداری 44.1 به یاد داشتن این اعداد است:
256 سمپل = 6 میلی ثانیه // 512 سمپل =12 میلی ثانیه//1024 سمپل =24 میلی ثانیه
در اکثر مواقع این کارها باعث می شود که زمان تاخیر تا حد قابل قبولی کاهش یابد. ولی اگر دستگاههای شما قدیمی یا بی کیفیت باشند شاید نتوان به این حد رسید، در این مواقع راه حل این است:آخرین ریسورت
آخرین ریسورت:
خیلی از میکسرهای ساده، نابی (دکمه ای) مخصوص میکس و مخلوط کردن دارند که به کاربر اجازه میدهد صدای پخش شده را با سیگنال زنده مخلوط و ترکیب کنید. در این تکنیک سیگنال میکروفن یا ساز به دو قسمت تقسیم می گردد نیمی برای ضبط شدن به کامپیوتر می رود و نیمی مسقیما ًبرای شنیده شدن (مانیتورینگ) به هدفون ها می رود، با این شیوه جلوی تاخیر گرفته می شود اما مشکلی که در آن وجود دارد این است که شما صدای ساز را بدون هیچ افکتی و بسیار خشک می شنوید. خوشبختانه با پیشرفت کامپیوتر ها و سریعتر شدنشان احتمالا ً به زودی این مشکلات برطرف خواهد شد.
زمان سنجی :
هر زمان که دو یا چند دستگاه دیجیتالی در استودیو مشغول تبادل اطلاعات در یک زمان با همدیگر باشند، ساعت درونی آنها باید با همدیگر سینک باشد تا سمپل ها در کنار هم هماهنگ باقی بمانند. و از جلو و عقب کردنهای آزاردهنده سمپل ها در میکس جلوگیری شود. برای سینک بودن، فعالیت یک دستگاه باید به عنوان مرجع در نظر گرفته شده و دستگاه دوم از آن پیروی کند. در استودیوهای خانگی معمولا ً ساعت درونی میکسر به عنوان مرجع در نظر گرفته می شود. اما در استودیوهای حرفه ای که نیاز به تبدیل حرفه ای دیجیتال به آنالوگ (و برعکس) وسیگنال روتینگ وجود دارد نمی توان به ساعت درونی میکسر یا کارت صدا اطمینان کرد. برای همین از یک دستگاه مجزا که به ساعت مرجع دیجیتالی (digital master clock ) معروف است.
رمزگذاری و رمزگشایی MP3 و AAC :
این روزها فایل های صوتی فشرده در دنیای صوت دیجیتال همه گیر هستند. چرا که با حجم حافظه کمی که گوشی های مدرن و تبلت ها دارند تا جایی که می توان باید فایل ها را فشرده کرد. با روش فشرده سازی داده ها(lossy data compression) میتوان قطعه موسیقی را در فرمت های MP3 یا AAC و … به ده درصد حجم اصلی اش رساند.
رمزگذاری MP3 و … گوش انسان و قواعد شنوایی را اساس کار خود قرار داده و بر این اساس می تواند حجم انبوهی از اطلاعات موسیقیایی را حذف کند بدون آنکه به اصل و کیفیت موسیقی لطمه ای وارد کند که فقط متخصصین با تجربه صوتی شاید متوجه تفاوت های آن بشوند.
اینکه چه مقدار از حجم اطلاعات پاک می شود بستگی به نرخ نمونه برداری (بیت ریت) فایل دارد. بیت ریت بالاتر اطلاعات کمتری را از دست می دهد و بیت ریت کمتر٬ اطلاعات بیشتری را.
برای مثال:
320 کیلوبیت بر ثانیه بالاترین نرخ نمونه برداری ممکن
128 کیلوبیت بر ثانیه حداقل نرخ نمونه برداری پیشنهادی
و 256 کیلوبیت بر ثانیه میانگین مورد نظر بسیاری از افراد است.
برای آنکه فرمت ونرخ نمونه برداری ایده آل برای موسیقی خود را بیابید همیشه چند بار چک کنید که مکانی که می خواهید موسیقی خود را در آن قرار بدهید چه نرخ یا فرمتی را پیشنهاد می دهد. مثلاً: برای iTunes, YouTube, Soundcloud یا … فرمت و نرخ پیشنهادی آنها را در خروجی گرفتن لحاظ کنید.
این هم از صوت دیجیتال.
امید است که از این قسمت استفاده کافی را برده باشید.در قسمت های بعدی با صدابرداران همراه باشید…
منبع : ehomerecordingstudio.com
ترجمه : میثم موخر
گردآوری : صدابرداران
- صدابرداران
- ۲۷ مهر ۱۴۰۳
- 2303 بازدید